Genleştirilmiş Polistren Sert Köpük (EPS – Expanded Polystyren Foam), stiren monomerin polimerizasyonuyla petrolden elde edilen, köpük haldeki kapalı gözenekli tipik olarak beyaz renkli bir termoplastik malzemedir. Özel üretimlerde taneciklerin uzun dalga ışınımı yansıtacak şekilde işlendiği gri/siyah tonlarında ürünler de mevcuttur.
Polistiren taneciklerinin şişirilmesi ve birbirine kaynaşması ile elde edilen EPS ürünlerde, taneciklerin şişirilmesi ve köpük elde edilmesi için kullanılan şişirici gaz ‘Pentan’dır. Organik bir bileşen olan pentan, tanecikler içinde çok sayıda küçük gözeneklerin oluşmasını sağladıktan sonra, üretim sırasında ve üretimi takiben çok kısa sürede hava ile yer değiştirir. Açığa çıkan pentan gazı atmosferde zaten bulunan C02 ve su buharına-H20ya dönüşür. Pentanın açığa çıkmasıyla, malzemenin bünyesinde bulunan çok sayıdaki (yoğunluğa bağlı olarak 1 m3 EPS’de3-6 milyar) küçük kapalı gözenekli hücreler içinde durgun hava hapsolur. Malzemenin %98 hareketsiz havadır,
Malzeme, küçük tanecikler halinde hammadde olarak temin edildikten sonra ön şişirme işleminden geçer. Bu sırada taneciklerin içindeki pentan gazı ile hava yer değiştirir ve malzemenin istenilen yoğunluğu bu aşamada büyük ölçüde sağlanır, Daha sonra özel silolorda dinlendirilen genleştirilmiş taneciklerin kalıp içerisinde su buharı yardımı ile birbirleriyle kaynaşması ve malzemenin özelliklerini kazanması sağlanır. Tanelerin birbiri ile kaynaşması sonucunda balpeteği görünümünde, arada boşluk kalmadan birbiri ile kaynaşmış çokgenlerin oluşturduğu sürekli bir kütle meydana gelir. Daha sonraki üretim adımları ise malzemenin kullanım sahasına (ısı yalıtım amaçlı veya ambalaj malzemesi olarak) göre değişiklik gösterir.
Bilindiği gibi durgun hava, bilinen en ekonomik, çevre dostu ve mükemmel ısı yalıtım malzemesidir. EPSnin üstün ısı yalıtım özellikleri çok sayıdaki taneciklerinin bünyesinde bulundurduğu durgun hava sayesindedir. Dünyada mevcut en iyi ısı yalıtımı sağlayan birkaç malzemeden biri olan EPS aynı performansı, ülkemizde kullanılan diğer ısı yalıtım malzemelerinden daha ekonomik olarak sağlayan tek malzemedir.
EPS’nin ısı iletkenliği beyaz üründe yoğunluğa bağlı olarak 0,033 W/mk ile 0,040 W/mk arasında değişir. Yoğunluk arttıkça ısı iletkenliği azalır. Mantolamada kullanılan grafit veya karbonlu EPS’nin ısı iletkenliği 16 kg/m3 yoğunluk için 0,031-0,032 W/mk arasındadır.
Binalarda kullanılan EPS’nin alev yürütmeyen, Avrupa standartlarında E sınıfı Alman DIN normunda B-1 olması gerekir.
EPS,kullanım sahasına göre istenilen yoğunluklarda üretilir.Özellikleri yoğunlukla istenilen yönde değiştirilebildiğinden malzeme israfına ve gereksiz maliyet artışlarına sebep olmaz. Isı yalıtım amacıyla genellikle 15-30kg/m3 yoğunluklarda kullanılan EPS levhalar çok hafiftir. EPS ürünler levha,boru ve şekiller verilerek,yapıların ısı yalıtımında ve ambalaj sanayinde yoğun olarak kullanılır.
EPS’nin Teknik Özellikleri
* Strafor Farklı yoğunluklarda da isteğe bağlı üretilebilir. |
TS 7316 ve EN 13163’e göre EPS Levhaların sınıflandırılması ile ilgili örnek
|
EPS TİPİ |
%10 Deformasyondaki Basınç Gerilmesi, kPa |
Eğilme Dayanımı kPa |
Su buharı difüzyon direnç faktörü µ |
Yaklaşık Yoğunluk kg/m3 |
Isı İletkenliği W / mK |
|
EPS 50 |
50 |
75 |
20-40 |
16 |
0,039 |
|
EPS 60 |
60 |
100 |
20-40 |
17 |
0,038 |
|
EPS 70 |
70 |
115 |
20-40 |
18 |
0,038 |
|
EPS 80 |
80 |
125 |
20-40 |
19 |
0,037 |
|
EPS 90 |
90 |
135 |
30-70 |
20 |
0,037 |
|
EPS 100 |
100 |
150 |
30-70 |
21 |
0,037 |
|
EPS 120 |
120 |
170 |
30-70 |
23 |
0,036 |
|
EPS 150 |
150 |
200 |
40-100 |
26 |
0,035 |
|
EPS 200 |
200 |
250 |
40-100 |
31 |
0,034 |
|
EPS 250 |
250 |
350 |
40-100 |
36 |
0,034 |
|
EPS 300 |
300 |
450 |
40-100 |
41 |
0,033 |
|
EPS 350 |
350 |
525 |
40-100 |
46 |
0,033 |
|
EPS 400 |
400 |
600 |
40-100 |
51 |
0,033 |
|
EPS 500 |
500 |
750 |
40-100 |
61 |
0,033 |
| TS EN 13163 Uygunluk Tablosu | Birim | Sınıfı | İlgili Standart | |
| Isı İletkenlik Grubu | 040 | TS EN 12667 | ||
| Yoğunluk* | 10 | kg/m3 | TS EN 1602 | |
| Isı İletkenlik Katsayısı (A) | 0.039 | W/mK | TS EN 12667 | |
| Su Buharı Geçirgenliği (p) | 20-40 | Kg/m3 | TS EN 12086 | |
| Yüzeylere Dik Çekme Dayanımı | ≥ 100 | kPa | TR100 | TS EN 1607 |
| %10 Deformasyonda
Basınç Dayanımı |
≥ 70 | kPa | CS(10) 120 | TS EN 826 |
| Boy Toleransı | ± 2 | mm | L2 | TS EN822 |
| En Toleransı | ± 2 | mm | W2 | TS EN 822 |
| Kalınlık Toleransı | ± 1 | mm | T2 | TS EN 823 |
| Gönye Toleransı | ± 2 | mm/m | S2 | TS EN 824 |
| Düzlemsellik Toleransı | ± 5 | mm | P4 | TS EN 825 |
| Boyutsal Kararlılık | ± %0.2 | DS(N)3 | TS EN 1603—1604 | |
| Uzun Süreli Kısmi Daldırmada Su Emme | ≤ 0.5 | Kg/m2 | Sınır Değer | TS EN 12087 |
| Kullanım Sıcaklı | -50 /+75 | °C | ||
| Yangın Dayanımı | Zor alevlenir | E | EN 13501-1 | |
| Boyutlar | 60×125 | cm | ||
| Kalınlıklar | 1-2-3-4-5 | cm |
